Ga direct naar inhoud

Adellijke heraldiek

Het besluit van 13 februari 1815 somt de voorrechten van de adel op. Artikel 3 bepaalt dat de adel het recht heeft om een erkend adellijk wapen openlijk te voeren en te gebruiken.

Wapens worden vaak in verband gebracht met adel, maar ook veel niet-adellijke families voeren een wapen en mogen dit ook voeren.

Wat het adellijk wapen onderscheidt van een niet-adellijk wapen is, dat het adellijk wapen officieel is vastgesteld. Het is getekend en beschreven op het adelsdiploma en is geregistreerd in de wapenregisters van de Nederlandse adel.

Het officieel erkende wapen en de duidelijke vermelding van de adellijke titulatuur op alle overheidsdocumenten zijn de enige voorrechten van de Nederlandse adel die nu nog bestaan.

Wapenregister van de Nederlandse adel

De Hoge Raad van Adel kreeg in zijn Instructie van 24 juni 1814 (artikel 16) de taak om een algemeen register van de Nederlandse adel bij te houden.

De registratie bestaat uit twee soorten registers:

  • het wapenregister van de Nederlandse adel met de adellijke wapens in kleur en de namen van degenen die in de adelstand zijn opgenomen;
  • het filiatieregister met de namen van de afstammelingen van deze edellieden.

Het wapenregister vormt het begin van de vastlegging van de erfelijke adeldom. Het bevat data en nummers van de adelsbesluiten en een verwijzing naar gegevens in het archief van de Hoge Raad van Adel.

Verder lezen

  • [G.P. Nijkamp en O. Schutte], De Nederlandse Adel. Besluiten en Wapenbeschrijvingen (’s-Gravenhage: Hoge Raad van Adel 1989);

  • Coen Schimmelpenninck van der Oije, Egbert Wolleswinkel, Jos van den Borne en Conrad Gietman, Wapenregister van de Nederlandse adel. Hoge Raad van Adel 1814-2014 (Zwolle: WBOOKS 2014).
    Overzicht van de adelsbesluiten met de wapenregistertekeningen van Noord-Nederlandse adellijke families. Uitgave bij gelegenheid van het tweehonderd-jarig bestaan van de Hoge Raad van Adel;

  • Luc Duerloo en Paul Janssens, Wapenboek van de Belgische adel van de 15de tot de 20ste eeuw (Brussel: Gemeentekrediet 1992-1994) – 4 delen.
    Overzicht van adelsbesluiten met wapentekeningen, waaronder die van Zuid-Nederlandse families die tijdens het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830) van Koning Willem I een adelsgunst hebben ontvangen.