Filiatieregister van de Nederlandse adel

De registratie bestaat uit twee soorten registers:

• het wapenregister van de Nederlandse adel met kleurenafbeeldingen van de adellijke wapens en de namen van degenen die in de adelstand zijn opgenomen;
• het filiatieregister met de namen van de afstammelingen van deze edellieden.

Index op opeenvolgende reeks akten

Het filiatieregister bevat inschrijvingen van volledige en gewaarmerkte afschriften van akten van de burgerlijke stand. Het gaat om geboorteakten, huwelijksakten (echtscheidingsakten) en overlijdensakten waar ook ter wereld opgemaakt.

Het register is een index waarmee de akten kunnen worden teruggevonden. Ze zijn in volgorde van binnenkomst genummerd en ingeschreven. De afschriften van de akten worden na inschrijving als bewijsstukken in het archief van de Raad bewaard.

Adeldom vererft in mannelijke lijn. Een opeenvolgende, ononderbroken reeks akten toont de verwantschap aan tussen leden van een adellijke familie en hun voorvader die in de Nederlandse adel is opgenomen. Akten kunnen niet worden ingeschreven als eerdere akten in die reeks ontbreken.

Volledige en gewaarmerkte afschriften

De akten die in het filiatieregister worden ingeschreven moeten volledig zijn, dat wil zeggen dat in de akte ook de ouders van het kind of de gehuwde worden vermeld. Die vermelding vormt het bewijs van de vererving van adeldom in de mannelijke lijn.

De afschriften van de akten moeten bovendien met een stempel, datum en handtekening zijn gewaarmerkt. Dat gebeurt door de ambtenaar van de burgerlijke stand of de archivaris van de archiefdienst waar de originele akten worden bewaard.

In het filiatieregister kunnen alleen authentieke afschriften – door een bevoegd persoon gewaarmerkte kopieën van de originele akten – worden ingeschreven. Niet-gewaarmerkte fotokopieën of scans van akten kunnen niet worden ingeschreven, ook niet als ze zijn gemaakt van gewaarmerkte afschriften.

Keuze voor de geslachtsnaam van de moeder

Als de geslachtsnaam van de moeder wordt gekozen  dan wordt een geboorteakte niet ingeschreven in het filiatieregister, omdat adeldom alleen vererft via de mannelijke lijn. Adellijke predikaten en titels zijn verbonden aan de geslachtsnaam van de vader. Adeldom wordt niet beheerst door het naamrecht, maar richt zich er wel naar.

Volgens artikel 3 van de Wet op de adeldom van 1994 gaat adeldom ook volgens de bestaande regelingen met betrekking tot adeldom over op buiten het huwelijk geboren kinderen.

In het geval van een door de adellijke vader erkend kind van een moeder, met wie hij niet getrouwd is, kan op verzoek vóór of bij de aangifte van de geboorte van het eerste kind door de ambtenaar van de burgerlijke stand een akte van naamskeuze worden opgemaakt. Daarmee krijgen kinderen, die buiten het huwelijk worden geboren niet automatisch de geslachtsnaam van de moeder.

Ze verliezen hun adeldom daardoor niet en hebben nog een beperkte periode na hun meerderjarigheid de gelegenheid hun geslachtsnaam te laten wijzigen (artikel 5, artikel 6 en artikel 7, Burgerlijk Wetboek boek 1).

Wettig bewijs van adeldom

Inschrijving in het filiatieregister van de Nederlandse adel geldt volgens artikel 21 van de Instructie van de Hoge Raad van Adel van 24 juni 1814 als wettig bewijs van adeldom.

Het filiatieregister is niet volledig. Er kunnen inschrijvingen van edellieden ontbreken. Dat betekent niet dat zij dan niet van adel zijn. Iemand is namelijk van adel als aan hem of haar bij koninklijk besluit adeldom is verleend of als iemands vader van adel is. De inschrijving in het filiatieregister is daarvan het wettig bewijs.

Adelslijsten en naamlijsten

Op grond van het besluit van 26 januari 1822 (Staatsblad 1), artikel 2, worden met een zekere regelmaat zogenaamde adelslijsten en naamlijsten vastgesteld en gepubliceerd van personen aan wie adeldom is verleend. Dat gebeurt voor de bekendheid bij publiekrechtelijke instellingen. De laatste lijst is de 14e adelslijst, tevens 5e naamlijst, die bij besluit van 9 juni 2004 is goedgekeurd.

Nederland's Adelsboek

De afstammingsgegevens van leden van de Nederlandse adel zijn gepubliceerd in Nederland’s Adelsboek. De laatste, zogenoemde 'historische reeks' verscheen tussen 1988 en 2015.

De reeks is een particuliere uitgave waarvan de redactie tot 2015 werd gevoerd door het Centraal Bureau voor Genealogie in Den Haag. Vermelding van edellieden in Nederland’s Adelsboek is geen formeel bewijs van adeldom.