Zegelcollectie van de Raad wordt toegankelijk gemaakt
De Hoge Raad van Adel beheert naast het Raadsarchief en tal van familie- en huisarchieven ook een grote collectie zegelafdrukken. Deze is tot nu toe slechts beperkt doorzoekbaar. Mede om die reden is de bijzondere zegelcollectie van de Raad nog weinig bekend bij het publiek. Sinds januari werken jonkheer Arnold Gevers en Albert Mensema aan de inventarisatie van deze duizenden zegels.
Zegels dienen als waarmerk voor de echtheid van oorkondes en andere officiële documenten of als bewijs dat een enveloppe niet zonder toestemming is geopend. De afbeelding op het zegel is het kenteken van een persoon of instelling en bestaat uit een wapen of ander symbool, al dan niet met een randschrift.
Het woord ‘zegel’ verwijst zowel naar het stempel waarin de afbeelding in reliëf is gesneden, als naar de afdruk, in was maar meestal in lak. Zegels werden vanaf de elfde en twaalfde eeuw gebruikt, aanvankelijk door koningen, vorsten en de hoge adel. Al snel volgden ook anderen, zoals edelen, stadsbesturen en burgers. Na de middeleeuwen zien we een langzame achteruitgang van het zegelgebruik. In de negentiende eeuw werden zegels in de particuliere sfeer nog vooral gebruikt als waarborg voor de privacy van persoonlijke brieven. Het verzamelen van zegels was in die tijd overigens zeer populair. Die verzamelwoede leidde tot het afknippen van talloze originele zegels van middeleeuwse oorkondes.
De ‘zegelkunde’ (ook wel ‘sigillografie’ of ‘sfragistiek’ genoemd) is een oud vakgebied. Jammer genoeg betreft het wel een specialisme met steeds minder deskundigen. Wij prijzen ons dan ook gelukkig dat oud-archivarissen Gevers en Mensema bereid waren de inventarisatie van onze zegelcollectie op zich te nemen. Beiden waren tientallen jaren verbonden aan het Historisch Centrum Overijssel in Zwolle. Zij kunnen bogen op een ruime ervaring met het inventariseren van zegelcollecties. Daarbij is hun genealogische en heraldische kennis van grote waarde.
Gevers en Mensema begonnen hun inventarisatie in de tweede week van januari dit jaar. Inmiddels hebben zij 3800 lakafdrukken in 28 archiefdozen geordend ondergebracht. Daarnaast hebben zij gekozen voor een thematische registratie, met als voorlopige onderverdeling: Rijk; gemeenten en provincies; Koninklijk Huis (diensten); Franse Tijd (Bataafse Republiek, Koninkrijk Holland, Franse Keizerrijk); andere landen (Denemarken, Duitsland, Frankrijk, et cetera); particulieren; varia.
Nadat Gevers en Mensema hun werk hebben afgerond, zal de Hoge Raad van Adel de inventaris van zijn Zegelcollectie online publiceren.